مقایسه جامع راهکارهای EDR ،XDR و NDR

برای مقایسه EDR ،XDR و NDR کافی است نگاهی چشم‌انداز پیچیده و دائماً در حال تحول امنیت سایبری بیندازیم؛ سازمان‌ها با چالش‌های فزاینده‌ای برای شناسایی، تحلیل و پاسخ به تهدیدات پیشرفته روبه‌رو هستند. با رشد سطح حمله (attack surface) و ظهور تکنیک‌های جدید مهاجمان، ابزارهای سنتی امنیت سایبری دیگر به تنهایی کافی نیستند. در این میان، سه فناوری کلیدی یعنی EDR ،XDR و NDR به عنوان ستون‌های فقرات معماری نوین امنیت سایبری مطرح شده‌اند. درک تفاوت‌ها، همپوشانی‌ها و مزایای هر یک برای اتخاذ یک استراتژی دفاعی مؤثر و جامع ضروری است. این مقاله به مقایسه عمیق این سه فناوری پرداخته و نقش مکمل آن‌ها را در ایجاد یک سیستم دفاعی لایه‌ای و هوشمند بررسی می‌کند.

۱. درک تفاوت‌های EDR و XDR : از تمرکز بر نقطه پایانی تا دید جامع

تفاوت‌های میان EDR و XDR در حوزه امنیت سایبری، از نظر دامنه پوشش، قابلیت همگرایی داده‌ها و کارایی در پاسخ به تهدیدات، بسیار مهم و تخصصی هستند. این دو فناوری، نماینده دو نسل متفاوت از رویکردهای امنیتی هستند که هر یک برای مقابله با چالش‌های خاصی طراحی شده‌اند.

۱.۱ EDR  تمرکز بر نقاط پایانی

EDR، که مخفف “Endpoint Detection and Response” است، به‌صورت اختصاصی بر نقاط پایانی مانند رایانه‌ها، لپ‌تاپ‌ها، سرورها، و گاهی دستگاه‌های موبایل تمرکز دارد. این فناوری برای شناسایی، تحلیل و پاسخ به تهدیدات در سطح این نقاط پایانی طراحی شده است. EDR با نصب یک عامل (Agent) به‌طور مستقیم روی سیستم هدف، داده‌های رفتاری و سیستمی را جمع‌آوری می‌کند. این داده‌ها شامل فعالیت‌های فرآیندها، تغییرات در فایل‌ها و رجیستری، اتصالات شبکه از سوی نقطه پایانی، و فعالیت‌های کاربر هستند.

قابلیت‌های اصلی  EDR:

• تحلیل رفتار کاربر و سیستم: EDR الگوهای رفتاری مشکوک را که ممکن است نشان‌دهنده یک حمله باشد، شناسایی می‌کند. این شامل رفتارهای غیرعادی برنامه‌ها یا فعالیت‌های کاربری است که از هنجارهای معمول منحرف می‌شوند.
• هشداردهی مبتنی بر الگو یا هوش مصنوعی: سیستم‌های EDR می‌توانند هم از طریق تطبیق با امضاهای تهدیدات شناخته‌شده و هم با استفاده از هوش مصنوعی و یادگیری ماشین برای شناسایی تهدیدات ناشناخته (حملات روز صفر) عمل کنند.
• قابلیت‌های بازسازی رویداد: EDR به تیم‌های امنیتی اجازه می‌دهد تا زنجیره کامل یک حمله را بازسازی کرده و ریشه‌یابی کنند. این قابلیت برای تحلیل پس از حادثه و درک نحوه وقوع حمله بسیار ارزشمند است.
• پاسخ‌دهی خودکار و شکار تهدید: EDR می‌تواند اقدامات پاسخ‌دهی خودکار مانند قرنطینه کردن فایل‌های آلوده یا ایزوله کردن نقاط پایانی آلوده را انجام دهد. همچنین، ابزارهایی برای شکار فعالانه تهدیدات (Threat Hunting) ارائه می‌دهد که در آن متخصصان امنیت به دنبال نشانه‌های حمله در داده‌های جمع‌آوری شده می‌گردند.

نقطه ضعف اصلی  EDR

EDR  با وجود امکانات قدرتمند، یک محدودیت بنیادین دارد: دید امنیتی آن به نقاط پایانی محدود است. بدان معنا که نمی‌تواند حملاتی را که از طریق منابع دیگری مانند ایمیل‌های فیشینگ، ترافیک شبکه مخرب، یا پیکربندی‌های نادرست سرویس‌های ابری صورت می‌گیرد، به‌طور کامل شناسایی و مهار کند. یک حمله پیچیده که شامل چندین مرحله (مثلاً شروع از یک ایمیل، سپس حرکت جانبی در شبکه و در نهایت دسترسی به یک نقطه پایانی) باشد، ممکن است از دید EDR به طور کامل قابل شناسایی نباشد، زیرا دید جامعی از کل زنجیره حمله ندارد.

2.1 XDR  یکپارچه‌سازی و دید جامع

برای مقایسه EDR و XDR می‌توان گفت XDR  با هدف یکپارچه‌سازی و همگرایی داده‌های امنیتی از چندین منبع مختلف طراحی شده است. XDR مخفف “Extended Detection and Response”  است و نشان‌دهنده گسترش دامنه پوشش نسبت به EDR است. XDR نه تنها داده‌های نقاط پایانی را شامل می‌شود، بلکه اطلاعات را از NDR، امنیت ایمیل، فایروال‌ها، سامانه‌های مدیریت هویت و دسترسی و سرویس‌های فضای ابری تجمیع و همبسته می‌کند.

مزایای کلیدی  XDR:

• دید جامع‌تر: با تجمیع و همبستگی داده‌ها از این منابع گوناگون، XDR  یک دید بسیار جامع‌تر نسبت به وضعیت امنیتی کل سازمان فراهم می‌آورد. این رویکرد به تیم‌های امنیتی کمک می‌کند تا زنجیره حملات پیچیده و چندمرحله‌ای را که ممکن است از دید ابزارهای منفرد پنهان بمانند، بهتر شناسایی و ردیابی کنند.
• همبستگی هوشمند داده‌ها: XDR از هوش مصنوعی و ماشین لرنینگ برای همبستگی خودکار هشدارهای متعدد و رویدادهای امنیتی از منابع مختلف استفاده می‌کند. این کار حجم هشدارهای دریافتی را کاهش داده و هشدارهای با کیفیت‌تر و دارای زمینه (contextualized) را ارائه می‌دهد که تحلیلگران امنیتی می‌توانند روی آن‌ها تمرکز کنند.
• پاسخ‌دهی خودکار و هماهنگ: XDR امکان پاسخ‌دهی خودکار و هماهنگ را از طریق چندین لایه دفاعی فراهم می‌سازد. به عنوان مثال، اگر XDR یک فعالیت مشکوک را شناسایی کند که از ایمیل آغاز شده و سپس به یک نقطه پایانی گسترش یافته است، می‌تواند به طور خودکار ایمیل‌های مشابه را بلاک کند، نقطه پایانی آلوده را ایزوله نماید و قوانین فایروال را به‌روزرسانی کند.
• کاهش زمان شناسایی و پاسخ: با فراهم آوردن دید جامع و همبستگی خودکار،XDR  به طور قابل توجهی زمان لازم برای شناسایی تهدیدات (Mean Time To Detect – MTTD)  و زمان لازم برای پاسخ به آن‌ها (Mean Time To Respond – MTTR) را کاهش می‌دهد. این امر برای سازمان‌ها به منظور به حداقل رساندن خسارات ناشی از حملات حیاتی است.

نتیجه‌گیری مقایسه EDR و XDR  

از نظر عملکردی،EDR  برای سازمان‌هایی با تمرکز بر حفاظت از نقاط پایانی و نیاز به قابلیت‌های عمیق تحلیل و پاسخ در سطح دستگاه مناسب است. در حالی که XDR  برای محیط‌های پیچیده، توزیع‌شده و ابری که نیازمند دید یکپارچه، پاسخ هماهنگ و کاهش حجم هشدارهای کاذب هستند، گزینه بهتری محسوب می‌شود. به همین دلیل، بسیاری از سازمان‌ها در حال گذار از EDR به XDR به عنوان نسل جدید دفاع سایبری هستند. XDR را می‌توان تکامل طبیعی EDR  دانست که محدودیت دید آن را با تجمیع اطلاعات از منابع مختلف برطرف می‌کند.

۲. درک تفاوت‌های EDR و NDR

EDR و NDR دو فناوری مکمل و حیاتی در حوزه امنیت سایبری هستند که هرچند هر دو در شناسایی و پاسخ به تهدیدات نقش دارند، اما تفاوت‌های بنیادینی از نظر حوزه نظارت، نوع داده‌ها و سناریوهای کاربردی دارند. درک این تفاوت‌ها برای ساخت یک معماری امنیتی لایه‌ای ضروری است.

1.2 محافظت EDR از داخل دستگاه

همانطور که پیش‌تر اشاره شد، EDR تمرکز خود را بر نقاط پایانی (Endpoints) مانند رایانه‌ها، لپ‌تاپ‌ها، سرورها و دستگاه‌های موبایل معطوف کرده است. این فناوری با نصب یک عامل (Agent) روی هر دستگاه، به جمع‌آوری داده‌های رفتاری و سیستمی از خود دستگاه می‌پردازد.

EDR  چه چیزی را مشاهده می‌کند؟

EDR به جزئیات داخلی یک دستگاه دسترسی دارد، شامل:

• فعالیت‌های فرآیندی (چه فرآیندهایی در حال اجرا هستند، توسط چه کسی و با چه مجوزهایی)
• تغییرات در سیستم فایل و رجیستری (ایجاد، اصلاح یا حذف فایل‌ها و کلیدهای رجیستری)
• فعالیت‌های کاربر: ورود و خروج، استفاده از دستگاه‌های  USB و غیره
• اتصالات شبکه آغاز شده یا دریافت شده توسط نقطه پایانی

EDR  چگونه تهدیدات را شناسایی می‌کند؟

 EDR با تحلیل این داده‌های داخلی، اقدام به شناسایی تهدیدات می‌کند. این تهدیدات می‌توانند شامل:

• بدافزارها: شناسایی فایل‌های مخرب یا فعالیت‌های مرتبط با بدافزار.
• حملات بدون فایل: این حملات بدون نیاز به نصب فایل روی دیسک سخت، مستقیماً در حافظه رم اجرا می‌شوند و شناسایی آن‌ها برای آنتی‌ویروس‌های سنتی دشوار است. EDR با پایش رفتارهای فرآیندها می‌تواند این حملات را شناسایی کند.
• رفتارهای مشکوک کاربر:  شناسایی اقداماتی که از الگوهای عادی کاربر منحرف می‌شوند و ممکن است نشان‌دهنده تلاش برای دسترسی غیرمجاز یا سوءاستفاده از سیستم باشند.
• پاسخ‌دهی خودکار و شکار تهدید: EDR قابلیت‌هایی برای قرنطینه کردن، ایزوله کردن دستگاه و همچنین کمک به تیم‌های امنیتی برای جستجوی فعالانه نشانه‌های تهدید در داده‌های جمع‌آوری شده فراهم می‌کند.

محدودیت EDR در این مقایسه:

EDR  برای تهدیدات مبتنی بر دستگاه کارآمدتر است، اما دیدی نسبت به ترافیک کلی شبکه، یا فعالیت‌های خارج از یک نقطه پایانی خاص ارائه نمی‌دهد.

۲.۲ NDR  محافظت از ترافیک شبکه

NDR، که مخفف “Network Detection and Response” است، تمرکز خود را بر ترافیک شبکه (Network Traffic) قرار می‌دهد. برخلاف EDR ،NDR  بدون نیاز به نصب عامل (Agent) روی دستگاه‌ها عمل می‌کند. این فناوری از طریق شنود و تحلیل جریان داده‌ها (Network Traffic Analysis – NTA) یا استفاده از داده‌های متا (Meta-data) و جریان‌های شبکه مانند NetFlow و IPFIX، تهدیدات را شناسایی می‌کند.

NDR  چه چیزی را مشاهده می‌کند؟

 NDR  به تمام ترافیک عبوری در شبکه دسترسی دارد، شامل:

• متا‌داده‌های ترافیک (اطلاعاتی درباره بسته‌های داده، اما نه محتوای کامل آن‌ها)
• جریان‌های داده (که نشان می‌دهد چه کسی با چه کسی و چگونه در حال ارتباط است)
• گاهی اوقات، قابلیت مشاهده کامل بسته‌های داده برای تحلیل عمیق‌تر

NDR  چگونه تهدیدات را شناسایی می‌کند؟

 NDR  با استفاده از هوش مصنوعی، یادگیری ماشین و تحلیل رفتاری، الگوهای غیرعادی در شبکه را شناسایی کرده و هشدارهای مبتنی بر زمینه ارائه می‌دهد. این تهدیدات می‌توانند شامل:

• حرکت جانبی (Lateral Movement) : شناسایی تلاش مهاجمان برای گسترش نفوذ خود از یک دستگاه به دستگاه دیگر در شبکه.
• حملات فرمان و کنترل (Command and Control – C2) : تشخیص ارتباطات بین دستگاه‌های آلوده و سرورهای کنترل‌کننده مهاجمان.
• استخراج داده‌ها (Data Exfiltration) : شناسایی تلاش‌ها برای خارج کردن اطلاعات حساس از شبکه سازمان.
• کشف دستگاه‌های ناشناخته: NDR می‌تواند دستگاه‌هایی را که بدون اجازه به شبکه متصل شده‌اند، شناسایی کند.
• شناسایی رفتارهای غیرعادی در لایه‌های ارتباطی:  کشف الگوهایی که ممکن است نشان‌دهنده اسکن پورت، حملات DoS/DDoS، یا سایر فعالیت‌های مخرب شبکه‌ای باشند.

محدودیت NDR در این مقایسه:

 NDR راهکاری قدرتمند برای کشف تهدیداتی است که در لایه‌های زیرساختی شبکه رخ می‌دهند، حتی اگر از چشم دیگر سامانه‌ها پنهان بمانند. اما NDR دیدی نسبت به فعالیت‌های داخلی یک نقطه پایانی (مانند اجرای فرآیندها یا تغییرات رجیستری) یا تهدیداتی که کاملاً در خارج از شبکه (مانند ایمیل‌های مخرب) رخ می‌دهند، ندارد.

هم‌افزایی EDR  و  NDR

 هرچند هرکدام به‌تنهایی قدرت زیادی دارند، اما در محیط‌های سازمانی پیچیده، استفاده ترکیبی از EDR و NDR می‌تواند یک رویکرد جامع‌تر به شناسایی و پاسخ به تهدیدات پیشرفته ارائه دهد. EDR دید عمیق درونی دستگاه را فراهم می‌کند و NDR دید گسترده‌ای از فعالیت‌های شبکه را ارائه می‌دهد. این دو در کنار هم می‌توانند تصویر کاملی از یک حمله را ترسیم کنند.

۳. درک تفاوت‌های XDR و  NDR

XDR و NDR دو فناوری مهم در ساختار نوین امنیت سایبری هستند که اگرچه هر دو در زمینه شناسایی و پاسخ به تهدیدات فعالیت می‌کنند، اما تفاوت‌های اساسی در دامنه پوشش، سطح یکپارچگی داده‌ها و رویکرد تحلیل دارند. همانطور که EDR و NDR مکمل یکدیگر بودند، NDR نیز یک جزء حیاتی در اکوسیستم بزرگ‌تر XDR است.

1.3 NDR متخصص ترافیک شبکه

همانطور که پیش‌تر توضیح داده شد،NDR  به‌طور خاص بر تحلیل ترافیک شبکه تمرکز دارد. این فناوری از طریق پایش داده‌های شبکه مانند NetFlow، IPFIX  یا ترافیک خام و استفاده از هوش مصنوعی و یادگیری ماشین، تلاش می‌کند رفتارهای غیرعادی، حرکت جانبی، ارتباط با سرورهای C2، یا فعالیت‌های استخراج داده را بدون نیاز به agent روی دستگاه‌ها شناسایی کند.

NDR  یک منبع اطلاعاتی حیاتی

NDR  راهکاری ایده‌آل برای کشف تهدیداتی است که در لایه‌های زیرساختی شبکه رخ می‌دهند، حتی اگر از چشم دیگر سامانه‌ها پنهان بمانند. این سیستم می‌تواند به سرعت تغییرات در الگوهای ترافیک را تشخیص دهد که ممکن است نشان‌دهنده یک نفوذ یا فعالیت مخرب باشند. مثال‌هایی از سناریوهایی که NDR در آن‌ها بسیار قوی عمل می‌کند عبارتند از:

• شناسایی بات‌نت‌ها که ارتباطات مشکوک برقرار می‌کنند.
• کشف حملات DoS یا  DDoS
• رهگیری تلاش برای اسکن پورت‌ها یا شناسایی سیستم‌ها.
• نظارت بر انتقال فایل‌های بزرگ و غیرعادی به خارج از شبکه.

محدودیت اصلی NDR در این مقایسه

 NDR در تحلیل رفتار شبکه‌ای بسیار عمیق است، اما به‌تنهایی دید محدودی دارد. این فناوری نمی‌تواند تهدیداتی را که خارج از شبکه رخ می‌دهند مانند حملات مبتنی بر Endpoint، بدافزار در دستگاه‌های آفلاین، یا فیشینگ از طریق ایمیل قبل از اینکه ترافیکی به شبکه تولید کند، شناسایی کند. همچنین، برای ریشه‌یابی کامل یک حمله که شامل چندین مرحله در منابع مختلف است، NDR به تنهایی کافی نیست.

2.3. XDR ارکستراتور امنیت سایبری

در مقابل،XDR  یک چارچوب جامع‌تر و یکپارچه‌تر است که با هدف تجمیع و همبستگی داده‌های امنیتی از منابع مختلف طراحی شده است. XDR را می‌توان به عنوان یک “ارکستراتور” در نظر گرفت که داده‌ها را از تمامی بخش‌های اکوسیستم امنیتی سازمان جمع‌آوری، تحلیل و همبسته می‌کند. این منابع شامل:

• EDR (Endpoint Detection and Response)
• NDR (Network Detection and Response)
• امنیت ایمیل (Email Security)
• فایروال‌ها (Firewalls)
• سامانه‌های مدیریت هویت و دسترسی (IAM)
• سامانه‌های ابری (Cloud Security)
• SIEM  گاهی به عنوان منبع داده و گاهی به عنوان یک راهکار جداگانه که XDR آن را تقویت می‌کند.

مزایای کلیدی XDR در این مقایسه:

• همگرایی چندمنظوره (Multi-domain Convergence) : XDR با همبستگی داده‌ها از این منابع مختلف، دید کلی‌تر و هوشمندتری نسبت به زنجیره حملات فراهم می‌سازد. این بدان معناست که یک حمله که ممکن است از یک ایمیل فیشینگ شروع شده، سپس به یک نقطه پایانی نفوذ کرده و در نهایت اقدام به حرکت جانبی در شبکه کند، توسط XDR به صورت یک حادثه واحد و زنجیره‌ای قابل ردیابی است.
• تحلیل دقیق‌تر حملات پیچیده:  XDRبا بهره‌گیری از هوش مصنوعی و یادگیری ماشین، می‌تواند هشدارهای پراکنده را به حوادث امنیتی معنادار تبدیل کند. این امر به تحلیلگران امنیتی کمک می‌کند تا به جای صرف وقت بر روی هشدارهای بی‌اهمیت، بر روی تهدیدات واقعی و پیچیده تمرکز کنند.
• پاسخ‌دهی هماهنگ و خودکار: XDR امکان پاسخ‌دهی هماهنگ و خودکار در چندین لایه دفاعی را ارائه می‌دهد. به عنوان مثال، اگر XDR یک تهدید را شناسایی کند، می‌تواند به طور خودکار نقطه پایانی را ایزوله کند، اتصال شبکه مربوطه را قطع کند، ایمیل‌های مشابه را حذف کند و قوانین فایروال را به‌روزرسانی کند. این هماهنگی، زمان پاسخ‌دهی را به شدت کاهش می‌دهد.
• کاهش خستگی از هشدار (Alert Fatigue) : با همبستگی هوشمندانه و کاهش هشدارهای کاذب، XDR  به تیم‌های امنیتی کمک می‌کند تا از حجم زیاد هشدارهای بی‌ربط رهایی یابند و بر روی مهمترین تهدیدات تمرکز کنند.

نتیجه‌گیری مقایسه  XDR و NDR

به ‌بیان تخصصی، NDR یک منبع اطلاعاتی مهم در اکوسیستم XDR است. NDR عمق تحلیل بی‌نظیری در رفتار شبکه‌ای دارد، اما به‌تنهایی دید محدودی دارد و نمی‌تواند تهدیداتی که خارج از شبکه رخ می‌دهند را شناسایی کند. در حالی‌که XDR  فراتر از شبکه حرکت می‌کند و با همگرایی چندمنظوره، تحلیل دقیق‌تری از حملات چندمرحله‌ای و پیچیده ارائه می‌دهد. NDR در تحلیل رفتار شبکه‌ای بسیار عمیق است، اما XDR در هماهنگی، گستره دید و پاسخ جامع‌تر مزیت دارد. استفاده همزمان از هر دو، امنیت سازمان را به سطح بالاتری ارتقاء می‌دهد.

۴. جدول مقایسه جامع EDR ،XDR  و  NDR

هر سه ابزار EDR ،XDR و NDR برای مؤثرتر کردن تشخیص، پاسخ و تحلیل تهدید طراحی شده‌اند. به عنوان ماژول‌هایی در یک پشته امنیتی واحد، تفاوت‌های مهمی در نحوه عملکرد و آنچه نظارت می‌کنند وجود دارد که در جدول زیر به تفصیل آمده است:

جمع‌بندی نهایی

در عصر حاضر که تهدیدات سایبری همواره در حال تکامل و پیچیده‌تر شدن هستند، سازمان‌ها نمی‌توانند تنها به یک لایه دفاعی اکتفا کنند. EDR ابزاری قدرتمند برای دفاع در خط مقدم است، جایی که کاربران و داده‌ها بیشترین تعامل را با تهدیدات دارند. با تمرکز عمیق بر فعالیت‌های نقطه پایانی،EDR  می‌تواند بدافزارها، حملات بدون فایل و رفتارهای مشکوک را در سطح دستگاه شناسایی و مهار کند. با این حال، دید محدود آن به خارج از نقطه پایانی، نیاز به ابزارهای مکمل را برجسته می‌کند. با مقایسه قایسه EDR ،XDR و NDR می‌توان دریافت که بهترین رویکرد برای امنیت سایبری مدرن، اغلب شامل ترکیبی استراتژیک از این فناوری‌هاست. در حالی که EDR و NDR ابزارهای قدرتمند و مکمل هستند، XDR  با ارائه یک پلتفرم جامع‌تر، این قابلیت‌ها را به سطح بالاتری ارتقا می‌دهد و به سازمان‌ها کمک می‌کند تا در برابر چشم‌انداز تهدیدات روبه‌رشد، انعطاف‌پذیر و مقاوم باشند که یک ضرورت محسوب می‌شود.

NDR به عنوان چشم و گوش شبکه عمل می‌کند و با پایش غیرفعال ترافیک، تهدیدات پنهان در لایه‌های ارتباطی را آشکار می‌سازد. از حرکت جانبی مهاجمان تا ارتباطات فرمان و کنترل، NDR می‌تواند الگوهای غیرعادی را بدون نیاز به نصب عامل روی هر دستگاه، شناسایی کند. این فناوری برای شناسایی تهدیداتی که ممکن است از دید EDR پنهان بمانند، ضروری است. در نهایت، XDR  به عنوان تکامل این ابزارها، نقش “ارکستراتور” را ایفا می‌کند. XDR با تجمیع هوشمندانه داده‌ها از نقاط پایانی (EDR)، شبکه (NDR)، ایمیل، فضای ابری، فایروال‌ها و سایر منابع، یک دید جامع و یکپارچه از کل زنجیره حمله فراهم می‌آورد. این همبستگی داده‌ها منجر به کاهش هشدارهای کاذب، شناسایی دقیق‌تر حملات پیچیده و چندمرحله‌ای، و امکان پاسخ‌دهی خودکار و هماهنگ در تمام لایه‌های دفاعی می‌شود. XDR به تیم‌های امنیتی اجازه می‌دهد تا به جای صرف وقت بر روی تجمیع دستی داده‌ها، بر روی تحلیل واقعی تهدیدات و واکنش سریع‌تر تمرکز کنند.